การนอนไม่หลับ (Insomnia) เป็นความผิดปกติในการนอน เช่น การนอนยาก ไม่ง่วงเมื่อถึงเวลานอน นอนหลับไม่สนิท นอนแล้วตื่นกลางดึก ตื่นแล้วกลับไปนอนไม่ได้อีก หรือแม้จะรู้สึกอ่อนเพลียเพียงใดก็ไม่สามารถนอนหลับได้ กลายเป็นปัญหาเรื้อรังที่รบกวนจิตใจ และกระบวนการทำงานของร่างกาย ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การเรียน การทำงาน และความสัมพันธ์กับตนเอง และผู้อื่น
สารอาหารที่ช่วยการนอนหลับมีหลายชนิด ซึ่งการช่วยการนอนหลับมีตั้งแต่การปรับพฤติกรรมการนอน ไม่ให้เกินเที่ยงคืน การเข้านอนในเวลาประจำ การเว้นช่วงเวลาของการรับประทานอาหารมื้อสุดท้าย ให้ห่างจากระยะเวลาในการเข้านอนอย่างน้อย 3 ชั่วโมง การใช้สารอาหารช่วยการนอนหลับ โดยไม่ต้องใช้ยานอนหลับ เช่น กลุ่มสารอาหารต่อไปนี้
สารสกัดจากข้าว ในส่วนจมูกข้าว และรำข้าว ให้สารกาบ้า (GABA) และทริปโทแฟน (Tryptophan) ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทในสมองที่ช่วยให้เกิดความสงบ ผ่อนคลาย และช่วยให้หลับ
กาบ้า (GABA : Gamma-Aminobutyric Acid) เป็นสารสื่อประสาทซึ่งสมองของเราผลิตได้เอง มีฤทธิ์ทำให้สงบ และผ่อนคลาย คลายเครียด ช่วยให้หลับได้ง่ายขึ้น และช่วยให้หลับสนิทตลอดคืน ในสมองของเรามีตัวรับ GABA (GABA Receptors) ซึ่งยาคลายเครียด และยาช่วยการนอนหลับหลายชนิดจะออกฤทธิ์โดยการเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของ GABA และมีสารอาหารจากธรรมชาติหลายชนิดที่มีกลไกการทำงานเช่นเดียวกับกลุ่มยาคลายเครียด และช่วยให้หลับ ตัวอย่างเช่น แร่ธาตุแมกนีเซียม แอลอาร์จีนีน และโสมอเมริกา (American Ginseng)
GABA ในธรรมชาติพบในอาหารหลายชนิด เช่น ชาเขียว ชาอู่หลง ชาดำ โยเกิร์ต ข้าวกล้อง ถั่วเหลือง และถั่วหลายชนิด เช่น วอลนัท อัลมอนด์ เมล็ดทานตะวัน ปลา มะนาว มะเขือเทศ ผักโขม บล็อคเคอรี่ มันฝรั่ง โกโก้ และผลไม้ตระกูลเบอร์รี่
ทริปโทแฟน (Tryptophan) เป็นกรดอะมิโนจำเป็นที่ร่างกายไม่สามารถผลิตได้เอง จำเป็นจะต้องได้รับจากอาหารที่เรารับประทานเข้าไป ได้แก่ ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต นม โยเกิร์ต เนื้อแดง ไข่ เนื้อไก่ เนื้อปลา งา อัลมอนด์ เมล็ดทานตะวัน เมล็ดฟักทอง สาหร่ายสไปรูลิน่า กล้วย ถั่วต่างๆ และช็อกโกแลต ทริปโทแฟนถูกดูดซึมได้ดีจากทางเดินอาหาร และเมื่อเข้าสู่ร่างกายจะเปลี่ยนเป็น 5-HTP (5-Hydroxytryptophan) ซึ่งเป็นสารตั้งต้นของสารสื่อประสาทสำคัญในสมอง คือ ซีโรโทนิน (Serotonin) ซึ่งช่วยให้สงบ และผ่อนคลาย และฮอร์โมนเมลาโทนิน ซึ่งช่วยให้หลับ สารทริปโทแฟน และกาบ้าออกฤทธิ์ร่วมกันในการลดช่วงเวลาก่อนการนอนหลับ มีผลให้หลับง่าย และหลับเร็วขึ้น ช่วยให้หลับยาว และหลับลึกขึ้น
ทีอานีน (Theanine) เป็นกรดอะมิโนที่ให้ความสงบและผ่อนคลาย มีมากในชาเขียว ทีอานีนผ่านเยื่อหุ้มสมองได้ และทำให้สัดส่วนของสารสื่อประสาทในสมองเปลี่ยนไป ทำให้มีคลื่นอัลฟาแห่งความสงบ และผ่อนคลายมากขึ้น โดยปราศจากอาการง่วงซึม และไม่รบกวนกระบวนการคิดของสมอง การรับประทานทีอานีนทำให้เพิ่มปริมาณ กาบ้า (GABA) ในสมอง และยังเพิ่มปริมาณสารสื่อประสาทโดปามีน ซึ่งมีผลต่ออารมณ์ที่ดีขึ้น
คาโมมายล์ (Chamomile) ดอกคาโมมาย์ถูกนำมาทำเป็นชาเพื่อช่วยการนอนหลับมาแต่โบราณ เพราะฤทธิ์ในการช่วยให้สงบ และผ่อนคลาย สารออกฤทธิ์ในคาโมมายล์มีชื่อว่า อพิจินิน (Apigenin) ซึ่งจับกับตัวรับเบนโซไดอะซีปีน (Benzodiazepine Receptors) ในสมอง ซึ่งรู้จักกันดีในชื่อของยาคลายเครียดกลุ่มแวเลี่ยม และ จับกับตัวรับกาบ้า (GABA Receptors) ในสมอง มีผลลดอาการวิตกกังวล และช่วยให้ง่วง
สารอาหารที่ใช้กระตุ้นการหลั่ง โกรท ฮอร์โมน ตามธรรมชาติ มีชื่อทางการแพทย์ว่า ซีครีตาก็อค (Secretagogue) ซึ่งมีอยู่หลายชนิด ในบรรดาสารทั้งหลายนั้น มีกรดอะมิโนอยู่กลุ่มหนึ่ง ซึ่งมีงานวิจัยว่าเมื่อรับประทานเข้าไปในร่างกาย จะสามารถกระตุ้นการสร้างโกรท ฮอร์โมน จากต่อมใต้สมองได้ และมีอยู่หลายสูตรหลายตำรับซึ่งขึ้นอยู่กับชนิด และปริมาณของสารบางตำรับได้มีการทดสอบกับอาสาสมัครที่มีอายุระหว่าง 45-70 ปี และพบว่าสามารถทำให้ระดับโกรทฮอร์โมนในกระแสเลือดเพิ่มขึ้น กรดอะมิโนกลุ่มดังกล่าว ได้แก่
แอล-กลูตามีน กระตุ้นการสร้าง โกรท ฮอร์โมน จากต่อมใต้สมอง เสริมสร้างเซลล์กล้ามเนื้อ และ ช่วยซ่อมแซมเซลล์กล้ามเนื้อที่บาดเจ็บ หรือสึกหรอลดอาการอ่อนล้าของกล้ามเนื้อ และลดการเสื่อมสลายของกล้ามเนื้อ เสริมสร้างภูมิต้านทาน เป็นสารตั้งต้นในการผลิตสารสื่อประสาท คือ กลูตาเมท (Glutamate) และกาบ้า (GABA) เพื่อเป็นอาหารให้สมอง และช่วยกำจัดสารแอมโมเนีย ที่เกิดจากการทำงานหนักของสมอง ช่วยให้มีสมาธิดีขึ้น ความจำดีขึ้น ความคิดว่องไว และเฉียบคมขึ้น ตื่นตัว ทำให้อารมณ์ดี ลด และป้องกันอาการสมองมึนงง ช่วยระงับความหิว ซึ่งเป็นกลไกที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับการควบคุมน้ำหนัก และ การลดน้ำหนักสำหรับคนไข้โรคเบาหวาน แอล-กลูตามีน ช่วยให้ตับอ่อนทำงานดีขึ้นได้ด้วย
แอล-ไลซีน กระตุ้นการสร้าง โกรทฮอร์ โมนจากต่อมใต้สมอง จำเป็นในการสร้างกล้ามเนื้อ กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน เพิ่มการดูดซึมแคลเซียมเข้าสู่ร่างกาย ช่วยลดโอกาสเกิดโรคเริม และงูสวัด
แอล-ออร์นิทีน กระตุ้นการสร้าง โกรท ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง ช่วยในการสร้างกล้ามเนื้อ ป้องกัน การสูญเสียกล้ามเนื้อ กระตุ้นการสลายไขมันในร่างกาย โดยเฉพาะเมื่อมีการบริโภคร่วมกับแอล-อาร์จีนีน และแอล-คาร์นิทีนเป็นสารตั้งต้น เพื่อสังเคราะห์กรดอะมิโนตัวอื่นๆ ที่ให้พลังงานแก่เซลล์ในร่างกายยังช่วยกำจัดสารพิษพวกแอมโมเนียออกจากตับ ช่วยให้ผู้ป่วยโรคตับแข็งมีอาการดีขึ้น รวมทั้งผู้ป่วยโรคตับชนิดต่างๆด้วยนอกจากนี้ยังช่วยให้แผลหายเร็ว และร่างกายมีการซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอได้เร็วยิ่งขึ้น
แอล-อาร์จินีน กระตุ้นการสร้าง โกรท ฮอร์โมน จากต่อมใต้สมอง มีความสำคัญกับระบบหัวใจ และ หลอดเลือด เป็นสารหลักในการสร้างสารไนตริก ออกไซด์ (Nitric Oxide) ทำให้หลอดเลือดขยายตัว ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ช่วยปรับสมดุลโคเลสเตอรอล ช่วยให้บาดแผลหายเร็ว เสริมสร้างภูมิต้านทานเสริมสมรรถนะเพศชาย กระตุ้นการเผาผลาญไขมัน ปรับสมดุลความดันโลหิต และปรับสมดุลน้ำตาลในเลือด
แอล-ไกลซีน กระตุ้นการสร้าง โกรท ฮอร์โมนมีบทบาทในการสร้างกล้ามเนื้อ ลดการสลายกล้ามเนื้อ และเปลี่ยนน้ำตาลกลูโคสให้เป็นพลังงาน ป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ จึงช่วยไม่ให้หิวในระหว่างมื้ออาหาร ช่วยป้องกันอาการอ่อนล้า หมดแรง ช่วยให้ระบบสมอง และประสาท ทำงานเต็มประสิทธิภาพ รวมทั้งช่วยการทำงานของระบบย่อยอาหาร เป็นส่วนประกอบสำคัญของคอลลาเจนโปรตีน กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน
